Bu sayfa oyun ve roman karakteri Kür Şad hakkındadır. Tarihi şahsiyet için Chieh-she-shuai maddesine ve başlığın diğer anlamları için, Kürşat ve Kürşad sayfalarına bakınız.
Kür Şad, Türk edebiyat tarihinin bir figürüdür.12 Sabahattin Ali'nin kaleme aldığı Esirler adlı piyesin3 ve Nihal Atsız'ın kaleme aldığı Bozkurtların Ölümü adlı romanın karakterlerinden biridir. Karakter gerçek bir kişi olan Chieh-she-shuai'dan esinlenmiştir.
Sabahattin Ali'ye ait üç perdelik oyun, Türk tarihindeki Kürşad İhtilali'nden esinlenilerek yazılmıştır.
Oyundaki olaylar M.S 7. yüzyılda Çin'in Si-Gan-Fu kentinde geçmektedir. Çinliler ile yapılan savaşta yenilmiş olan Türkler esir edilmiş ve ülkelerinden ayrılmışlardır. Bazı Türkler Çin'e getirilip çeşitli mahallelere yerleştirilirken, Türk hanedan ailesinden olanlar ise Çin sarayına yerleştirilmiştir. Saraya yerleşenlerden biri olan Kürşad, imparatorun yanında belirli bir makama gelmiştir. Çin İmparatoru iyi kalpli biridir, Türk halkı ile hanedanın varisi olan Yulu Hanı çok sevmekte ve onu kızına almayı düşünmektedir. Kürşad ise imparatorun kızını sevmektedir fakat bazı tarihi gerekçeleri ile bunu hatırına bile getirmek istemez. Kürşad kendisini Türk halkının bağımsızlığına adamış ve bunun için bir grup kurarak önce isyan çıkarmayı ardından da bağımsızlığa kavuşmayı planlamaktadır. Kürşad, Yulu Han ile imparatorun kızı olan Hyungyu'yu kaçırarak Türklerin bağımsızlığını hedeflemektedir. Kürşad dışında imparatorun kızını seven Çin veziri Ven Çing'de vardır. Bir rekabet ortamı oluşunca da Hyungyu Kürşad'ı sevdiğini söyler. Türklerin bağımsızlığı ile sevdiği arasında kalan Kürşad son olarak Türklerin bağımsızlığını seçer. Ven-Çing ise Kürşad'ın yaptığı diğer planları öğrenir ve bunlara önlem alır. Zamanla olaylar değişir ve kanlı çatışmalar çıkar. Bu çatışmalarda zor duruma düşen Kürşad'ı siyah giysili bir genç korur. Ven Çing ise gence saldırmadan Kürşad'ı öldürmek ister. Kürşad'a yardım eden genç taktığı peçenin düşmesi sonrasında aslında Hyungyu olduğu ortaya çıkar. Kürşad ile Ven Çing arasındaki çatışmalarda araya giren Hyungyu ölür. Ven Çing kaçmaya başlayınca Kürşad tarafından yakalanır ve öldürülür. Kürşad, Hyungyu'nun ölüsü etrafına toplanan halkın karşısında aslında onu sevdiğini ve ölümüne kendisinin neden olduğunu söyler. Kürşad kanlı çatışmalar sonrasında başarıya ulaşamamıştır fakat bütün bunları dinleyen imparator, Türkler konusunu konuşmak üzere bakanların toplanmasını emreder.4
Kendisi aynı zamanda tarihçi olan Hüseyin Nihal Atsız konuyu kendi kaleme almıştır böylece Türk Edebiyatının en etkili tarihsel anlatılarından biri olan "Bozkurtların Ölümü" adlı eser doğmuştur. Kürşad bu sayede öyle popüler olmuştur ki Türkiye'de pek çok kişi çocuğuna Kürşad ismini vermiştir. 1939 yılında Hüseyin Nihal Atsız Kopuz dergisine verdiği yazısında "Kür Şad" 'dan bahsedip üniversite meydanında tek parçalı sade bir taşla kırk bir kılıçtan ibaret bir abidenin dikilmesini önerdi.5 Daha sonra 1946 yılında kaleme aldığı Bozkurtların Ölümü romanında "Kür Şad" karakterini kullandı. 1947 yılında ise Kür Şad dergisini yayımlamaya başladı ve derginin ilk sayısı için "En Büyük Türk Kahramanı Kür Şad" adlı yazıyı bizzat yazıp "Yarınki Türkeli"nde Kür Şad için ulu bir anıt düşündüğünü açıkladı.6
Çocukluk adı "Şu Tigin" olup "Kara Kağan" tarafından "Kür Şad" denildi.7 Tarihi şahsiyet olan Chieh-she-shuai'nin babası Şipi Kağan olduğu halde roman karakteri "Kür Şad" 'ın babası "Çuluk Kağan" 'dır.8910
Kara Kağan'ın, Türk töresine uymak için evlendiği11 İ-çing Katun12 tarafından zehirlenerek öldürüldüğünden kuşkulanılıyordu.
Kür Şad, ağabeyi Tulu Han (Yaşar Şad, Yaşar Tigin) Peping'e giderken yolda öldürüldükten sonra, Peping beyi yapılan oğlu Urku'yu13 Çin esaretinden kurtarıp kağan yapmak için uğraşmıştır.
Türk Tarihinde Kürşad, Prof.Dr.Saadettin Gömeç 1
Orijinal kaynak: kür şad. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
[http://www.orkun.com.tr/asp/Orkun.asp?Tip=Makale&Makale_Nu=*YNYP*-WVJDWIFTBSFBB*FB,ALUISUQOY/!!P*R/YYLPYDIWDUHLPLAUKBPZIIDJBG-FODU Göktürk Ömer Çakır, ""Kür Şad"ın Gerçekliği Hakkında", Orkun dergisi, Sayı: 147, Mayıs 2010] ↩
Hüseyin Nihâl Atsız, "Cihan Tarihinin En Büyük Kahramanı: Kür Şad", Kopuz, Sayı: 3, 1939. ↩
Hüseyin Nihâl Atsız, "En Büyük Türk Kahramanı Kür Şad", Kür Şad, Sayı: 1, 3 Nisan 1947, s. 3. ↩
Kimin, Şipi, Çula ve Kieli kağanlarının eşi Yi Cheng'den esinlenmiş bir karakterdir. ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page